Bourgogne Primeur 2019-2020-2021

Over de laatste drie jaargangen in Bourgogne zou je makkelijk een boek kunnen schrijven. Zowel 2019 als 2020 zijn jaargangen die door klimaatverandering rijp zijn maar toch met hele mooie zuurgraden en daardoor uitzonderlijk mooi. De eerste jaargang is klein, net zoals 2021. Die is niet alleen minuscuul klein maar gaat ook stilistisch terug naar de jaren zeventig met lage alcoholniveaus, meer structuur en aromatische intensiteit. Hoe dan ook: er is te weinig voor de wereld en dit moge misschien wel de laatste gelegenheid zijn om ze nog te kopen...

Bourgogne is en blijft de heilige graal voor veel wijnliefhebbers in de wereld. Dat heeft te maken met het feit dat áls alles lukt de wijnen uit de Bourgogne tot de allerbeste wijnen ter wereld behoren. Geheel anders dan in Bordeaux, Champagne of Rhône zijn hier de kleine familiedomeinen die de toon zetten. Denk maar aan de grote namen als Romanée-Conti, Domaine Leflaive, Armand Rousseau en Ponsot. Deze domeinen maken allemaal een fractie van wat de grote namen in Bordeaux of Rhône maken. Hierdoor zijn de wijnen extreem schaars en stijgen de prijzen snel.

Wij hebben alles gereserveerd bij onze Bourgogne boeren, wat helaas dus erg beperkt is, dus snel toeslaan is het advies. De jaargangen 2019 en 2020 zijn beperkt beschikbaar en hebben wij nog voor goede condities kunnen inkopen. Oogstjaar 2021 is héél klein qua opbrengst en verwacht wordt dat hierdoor de prijzen voor dit oogstjaar flink zullen stijgen en dat de prijzen voor 2019 en 2020 mee zullen stijgen. De opbrengsten zijn klein terwijl de wereldwijde vraag naar Bourgogne alleen maar toeneemt...

Vlak voordat Covid ons allemaal in zijn greep zou krijgen, wisten ze in Bourgogne een oogst te realiseren met voorheen ongeziene niveaus van rijpheid én zuurgraad. Onze wijnboeren konden eigenlijk niet bevatten hoe zo'n warme en droge oogst zulke energieke, pure, zuivere en sappige wijnen kon voortbrengen - maar ze waren heel blij met de resultaten. Daarom is 2019 een van de meest betrouwbare jaargangen aller tijden en een absolute zekerheid: deze jaargang kun je met een gerust hart kopen, zowel in wit als rood. Uiteraard zijn er verschillende wijnstijlen en terroirs en zijn sommige wijnen succesvoller geworden dan andere, maar het niveau over de hele linie is erg goed en betrouwbaar.

De enige ‘maar’ is de hoeveelheid. Na de genereuze jaren 2017 en 2018 is 2019 een kleiner jaar qua volume. Aanvankelijk nog met vrijwel gelijk gebleven prijzen, maar inmiddels is ook 2019 onderhevig aan een continue prijsverhoging.

De rode wijnen zijn voortreffelijk met rijpere tannine dan in 2018. Ondanks de hogere alcoholniveaus (soms een half procent onder, soms een half procent boven 14 procent) hebben de wijnen hoger dan normale zuurgraden en daarmee een prachtige frisheid. Dat heeft geleid tot een klassieke Bourgogne-stijl met veel diepgang en lengte, zuiverheid en balans. De zuiverheid van het fruit belooft daarenboven een lang bewaarpotentieel.

Niets ten nadele van de rode wijnen, maar de witte wijnen van 2019 zijn eveneens fascinerend. Met volop rijp, wit steenfruit en frisse zuren die niet onderdoen voor de beste chardonnay-jaren van 2017 en 2014. Iedereen was verbaasd om ook in de witte wijnen die ongeziene combinatie van rijpheid en fraîcheur tegen te komen.

Dorpen als Santenay, Pommard en Aloxe-Corton, die normaal bekend staan vanwege hun enigszins rustieke stijl hebben het net als de toonaangevende appellations Nuits-Saint-Georges en Gevrey-Chambertin beter gedaan dan in het afgelopen decennium; met volop kersen- en pruimenfruit en rijpe, zwoele tannine en toch die sappige zuren voor een heerlijke balans.

Kortom: over 2019 kunnen we niets dan goeds melden, met de kanttekening dat het bijna op is.

De jaargang 2020 was een van de eerste oogsten in de Bourgogne ooit! Veel wijnboeren begonnen al te oogsten voor het notoir vroege jaar van 2003. Maar daar houdt de vergelijking met 2003 dan ook helemaal op. Het was een warme en droge jaargang met fantastisch rijp fruit in supergezonde condities geplukt, zo eind augustus. Maar de frisheid in deze jaargang heeft iedereen verbaasd. De puurheid ook, en dit geldt zowel voor wit als rood. Daar waar in 2019 iedereen beter dan normaal heeft geoogst, zou je kunnen zeggen dat in 2020 de betere terroirs het nóg beter hebben gedaan. De wijnen van de grote domeinen zijn zo energiek, rijp en fris zoals het zelden eerder voorgekomen is.

De droge condities hebben voor geconcentreerde Pinot Noirs gezorgd. Met fenolisch rijp fruit, uitstekende suikerniveaus maar tevens ongekende zuurgraden, en daarmee wederom fantastische balans. Maar pinot noir is altijd wat gecompliceerder dan chardonnay, met zijn enorme gevoeligheid. In sommige terroirs hebben ze toch nog een toetsje groenrijp overgehouden, voor velen een zeer aantrekkelijke eigenschap. Dat betekent ook dat als u naar perfecte rijpheid op zoek bent, de beste vignerons voor de beste resultaten hebben gezorgd. Immers, onder de warme augustus-zon schoten de suikerniveaus omhoog die door de fenolische rijpheid niet konden worden bijgehouden. Oogstmoment was cruciaal en de beste producenten zijn hier een meester in. Hoe dan ook: 2020 geeft fascinerende, klassieke rode Bourgognes, dan wel met veel concentratie, dan wel met veel structuur en bij de beste producenten beide. Maar alles is in de marge en de eindconclusie is dan ook dat het een jaargang van zeer hoge kwaliteit is die nog even nodig heeft om op dronk te komen maar een zeer goed bewaarpotentieel zal hebben.

De kwaliteit van de witte wijnen is zeer hoog én consistent. Ze doen niet onder voor de meest memorabele jaren voor wit in de geschiedenis en hebben stilistisch nog het meeste weg van de topjaargang 2017, maar veel wijnen zijn zelfs nóg beter! En het goede nieuws is ook dat het volume in 2020 voor wit normaal was. De balans in de wijnen is uitzonderlijk met zeer goede zuurgraden en alcoholniveaus die zelden boven de 13½ procent uitkomen. Waar in 2019 de verschillen in kwaliteit tussen de verschillende villages soms ver te zoeken was (overal goed!) is 2020 een klassiekere jaargang met meer hiërarchie. De fraîcheur geeft deze wijnen hun lengte en zal ervoor zorgen dat 2020 voor wit een zeer lange looptijd zal hebben. 

Dan de laatste jaargang van deze trilogie. Het was een bijzonder uitdagende jaargang vanwege die catastrofale vorst in de lente (5 april) en het natte en frisse seizoen dat erop volgde. Ongeveer de helft van de oogst ging verloren volgens de BIVB, terwijl chardonnay in de Côte de Beaune zelfs wel 80 procent verlies kon noteren.

Sommige producenten moesten met 2021 terugdenken aan de jaren zeventig toen frisse en natte jaren heel gebruikelijk waren. De extreme vorst van 5 april luidde een periode in van meer vorst en sneeuw, precies op het moment dat de knoppen uitkwamen en de stokken op hun zwakst zijn. Sommige wijngaarden zagen er helemaal zwart uit na enkele weken. Het was een beeld waar sommige grootvaders ooit van spraken maar wat de huidige generatie nooit meer mee heeft gemaakt. Hoewel juli en augustus droog en warmer werden, zal voor de meesten 2021 toch meer lijken op 2016, een andere jaargang getroffen door voorjaarsvorst.

Pinot noir was minder getroffen, al is 2021 qua stijl totaal anders dan de jaargangen daarvoor. Alcohol is medium tot laag, de zuren hoog en de wijnen hebben een kenmerkende aromatische intensiteit. Ondanks dat de opbrengsten dus dramatisch laag zijn, zijn de meeste wijnboeren optimistisch over 2021. Het jaar zal niet gaan behoren tot de beste jaargangen van de eeuw, maar voor velen is de stijl van 2021 zoals rode Bourgogne decennialang is geweest maar door de opwarming van de aarde heel lang niet meer heeft kunnen zijn. Vooral de wijnen uit de beroemdste appellations als Vosne-Romanée, Chambolle-Musigny en Nuits-Saint-Georges zullen nagenoeg onbetaalbaar gaan zijn vanwege het feit dat ze deze klassieke kwaliteit geven bij hele kleine opbrengsten.