Oogstverslag Brunello di Montalcino 2020

Montalcino heeft de nieuwe jaargang van Brunello di Montalcino uitgebracht; namelijk 2020, samen met de Riserva uit 2019 en de Rosso uit 2023. Wijnen van eigen karakter - erg verleidelijke karakters bovendien. De overkoepelende organisatie van de appellatie, het Consorzio del Vino Brunello di Montalcino, riep 2020 uit tot een 5-sterren vintage. Ze noemen dit wijnjaar “captivating, bright and succulent”. Het kenmerkt de betoverende wijnen, die zowel direct drinkplezier bieden als lang kunnen rijpen.

5-sterren vintage: “captivating, bright and succulent”

“I could not be more pleased with 2020 Brunello di Montalcino”. Zo begint Monica Larner namens Robert Parker’s The Wine Advocate haar vintage report. En dat is volledig terecht. Het wijnjaar was erg goed en belangrijker nog: het ziet ernaar uit dat wijnmakers de kans hebben gegrepen om te reflecteren op de manier waarop ze hun wijnen maken, met ontzettend fijne wijnen tot gevolg. Michaela Morris (Decanter) noemde ze “graciously structured, seductive and immediately harmonious”. 

Dit was géén ‘klassiek’ jaar. Dit was een warm, soms zelfs heet wijnjaar met relatief weinig regenval. Wat er aan regen viel was echter voldoende en goed verspreid over de lente en over de gehele appellatie. Het seizoen ging daardoor vlekkeloos van start; de planten kwamen vroeg, gezond en gestaag uit hun milde winterslaap.

Juni was koel (tegen de tendens van voorgaande jaren in) en dat zorgde voor een prachtige, gematigde ontwikkeling van de druiven. In de zomer kroop de temperatuur weer omhoog. Het was aanhoudend warm en soms zelfs heet, tot 40 graden, in juli en met name augustus. Een aantal welkome regenbuien drukten de temperatuur weer later in augustus en begin september. De koele nachten hielpen bij het behoud van fraîcheur en de aromatische ontwikkeling van de druiven. Een essentieel detail voor deze jaargang, zo blijkt. 

Het oogsten is, door klimaatverandering en in toenemende mate, een hachelijke onderneming - voor zover het ooit eenvoudig is geweest. Te vroege pluk betekent onrijp fruit en regenbuien vlak voor de pluk kunnen de druiven ‘verwateren’. De kwaliteit van het fruit hangt dus af van de vraag of wijnboeren het risico durfden te nemen om de druiven langer te laten hangen. De oogstperiode verliep grotendeels bewolkt en droog, op enkele buien eind september na. De meeste wijnboeren kregen de kans om het perfecte plukmoment af te wachten. De september warmte voltooide de rijping van de druiven; de tannines rijp en vol van smaak en kleur. 

Onderbelicht in dit geheel is dat 2020 voor producenten een uitzonderlijk moeilijk en onzeker wijnjaar was, door de coronapandemie. Het werk in de wijngaarden ging echter gewoon door en de wijnboeren hadden meer tijd te besteden in de wijngaard. Dat gaf ook de ruimte om na te denken over het werk dat ze deden, met een stilistische kentering in de wijnen tot gevolg. 

“the elegance and freshness of the 2020s are truly beguiling”

- Walter Speller (Jancis Robinson)

Het weerbeeld was niet zo enorm verschillend van de paar voorgaande wijnjaren, maar de wijnen zijn dat des te meer. Het opvallendste wapenfeit van jaargang 2020 is namelijk het uiteindelijke profiel van de wijnen. De warme en zonnige dagen hebben wijnen opgeleverd met rondeur, potent door de rijpe en fijne tannines. Ze zijn daardoor stevig en tegelijk harmonieus en ontzettend elegant. Brunello 2020 “veers towards a lighter, fresher style”, aldus Walter Speller (Jancis Robinson). De gepolijste wijnen zijn direct, fris en fruitgedreven. Hij schrijft: “the elegance and freshness of the 2020s are truly beguiling”.  

Aanvankelijk leek de jaargang op 2018, dat in de regel ‘lichtvoetig’ en ‘ready on release’ was. De wijnmakers zelf spreken van een “restaurant vintage”: wijnen die direct klaar zijn om gedronken te worden. En dat is ook zo. Ze zijn, in de woorden van Eric Guido (Vinous): “undoubtedly aromatic and fruit-forward.” Een aandachtige blik op de wijnen leert echter dat deze jaargang veel meer complexiteit brengt en daarmee ook geschikt is om langer te rijpen. Dat de wijnen direct te genieten zijn, zegt overigens niets over de diepgang en het bewaarpotentieel. The Wine Independent onderstreept 2020 als “vintage to buy and, in many cases, it is a suave vintage to hold even longer than the bombastic 2019 vintage”.

“a vintage to but and, in many cases, a suave vintage”

 - The Wine Independent

Ook de vorige jaargang was een groots wijnjaar in Montalcino (ons vintage report is hier terug te lezen). Als we deze release van 2019 spreken, gaat het over Brunello Riserva in plaats van de ‘reguliere’ Brunello di Montalcino. Per wet wordt riserva verplicht een jaar langer gerijpt (6 jaar in plaats van 5) en doorgaans betekent dit, dat de wijn ook meer tijd spendeert op eikenhouten vaten. Riserva is daarom in de regel krachtiger, met meer structuur, meer concentratie, kleur en diepgang. Waar jaargang 2020 al klaar is om aan te beginnen én lang weg te leggen, hebben de riserva’s van 2019 daardoor nog een aantal jaar nodig om op dronk te komen. Ze hebben in de woorden van Walter Speller (Jancis Robinson) een “stunning balance” en “are going to age really beautifully”.

Een opvallende ontwikkeling in Montalcino - overeenkomstig met vrijwel iedere belangrijke wijnregio in Italië - is het maken van single vineyard-wijnen. “Single vineyards have overtaken the riserva category”. Door het ontbreken van extra regels hebben wijnmakers meer beweegruimte om hun eigen, ideële stijl te maken. Ze bewegen naar een stijl die recht doet aan de gelaagdheid van druif en terroir. Het verschil in stijl tussen een riserva en single vineyard wordt deze release daarnaast uitvergroot door het verschil in jaargang; 2019 als krachtiger wijnjaar met fijne tannines en heldere zuren, in verhouding tot de zachtere, direct verleidelijke en smaakvolle 2020. Dat de wijnen direct te genieten zijn, zegt overigens niets over het bewaarpotentieel. The Wine Independent onderstreept 2020 als “vintage to buy and, in many cases, it is a suave vintage to hold even longer than the bombastic 2019 vintage”.

Vorig jaar schreef Vinous al een artikel over de groeiende interesse in Rosso di Montalcino en de steeds grotere rol die het speelt in de appellatie. Nu is 2023 hier en geldt dat des te meer. In lijn met het maken van single vineyards wordt ook Rosso aangegrepen als manier om vrij te kunnen zijn in het maken van keuzes in het wijnmaken, die het fruit en terroir onderstrepen.

Aan het begin van de oogst dienen wijnmakers aan te geven welke percelen gebruikt zullen worden voor Rosso en welke voor Brunello di Montalcino - en dat is bindend. De wijnmaker heeft wél de vrijheid om na de oogst te besluiten een Rosso in plaats van Brunello te maken (andersom is niet toegestaan). Dat gebeurt bijvoorbeeld als de wijnmaker vindt dat het fruit dusdanig goed van kwaliteit is, dat langere houtrijping niet wenselijk is voor de expressie van fruit of terroir. Dat maakt deze Rosso in feite ‘gedeclasseerde Brunello’; enorm interessant in prijs-kwaliteit. Tegelijk is Rosso di Montalcino bedoeld om lichter van stof te zijn; vroeger op dronk, om zorgeloos van te kunnen genieten en met helder rood fruit op het palet.

“The successful wines of 2020 are absolutely gorgeous.”

 - Eric Guido (Vinous)

In navolging van het maken van meer single vineyards, bodemonderzoek en de wens om onderscheid aan te brengen in kwaliteit van de wijngaarden, lijkt het Consorzio nu mee te buigen met de wens van wijnmakers. Na jaren van aandringen wordt er - in samenwerking met de ons bekende Gabriele Gorelli MW - gewerkt aan een gedetailleerde kaart van de appellatie, waarop de subzones en specifieke wijngaarden staan aangegeven. Het belang van Rosso inziend, breidde het Consorzio het gebied dat daarvoor in aanmerking komt zelfs drastisch uit. 

Het nieuwe Montalcino draait minder om het wijnmaken en meer om het uitlichten van de kwaliteit van de wijngaarden en het fruit. Herkomst en wijngaardwerk maken nu het verschil: er wordt meer gezocht naar transparantie en de expressie van herkomst. Montalcino is daarmee een spannende weg ingeslagen en dat is niet onopgemerkt gebleven. Dat verklaart ook de groeiende internationale interesse voor de wijnen. Een wijnjaar als 2020 is dan een prachtige uitkomst. “This is not a vintage to skip”, schreef Eric Guido; “The successful wines of 2020 are absolutely gorgeous.” Hij kreeg daarin bijval van James Suckling: “2020 is indeed a vintage worth considering”. Over de riserva van 2019 was het advies net zo helder: “If you haven’t already, I would definitely recommend buying some”. Het zijn beide jaargangen, die het proeven méér waard zijn en niet mogen ontbreken in eender welke wijncollectie.

Klik hier voor onze actuele campagne pagina releases Brunello 2020